PAMIĘCI ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych to święto państwowe obchodzone corocznie 1 marca, poświęcone pamięci żołnierzom antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia. W najbliższą niedzielę, w Wejherowie odbędą się obchody tego święta.

"Żołnierzami Wyklętymi" zwykło się nazywać żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego, którzy pięć lat okupacji niemieckiej zmuszeni byli zamienić na idący ze wschodu, niczym burza, stalinowski reżim. W odróżnieniu od tej części społeczeństwa, która uznała władzę ludową narzuconą odgórnie na polecenie Stalina, Oni – wyklęci przez komunistyczny system, nie złożyli broni. Jeszcze raz poszli do lasu bronić miejscowej ludności przed kradzieżami i gwałtami MO, UB i NKWD. Jedynie nielicznym udało się przetrwać stalinowski reżim, aby żyć dalej przez długie dekady Polski Ludowej z piętnem "reakcyjnego bandyty". Zaledwie garstka z Nich dożyła tzw. odwilży i ustawy honorującej ich wieloletnie zmagania w szeregach SZP, ZWZ, AK, DSZ, ROAK, NZW, NSZ, SN, i WiN z oboma okupantami. Trzeba o nich pamiętać.

Planowany przebieg uroczystości w Wejherowie 1 marca (niedziela):

I część, 10:00

Uroczysta msza św. w kościele pw. Chrystusa Króla i Bł. Alicji Kotowskiej w Wejherowie. Po mszy św. przemarsz i złożenie hołdu Żołnierzom Niezłomnym przy Pomniku ofiar walk i męczeństwa zniewolonej Ojczyzny w latach 1939-1989 "Brama Piaśnicka" w Wejherowie.

II część, 18:00

Spektakl słowno-muzyczny pt. "Wierni Wiernym do końca" w wykonaniu grupy wokalno-poetyckiej PRO-BONO, który odbędzie się w siedzibie Powiatowego Zespołu Placówek Oświatowo-Wychowawczych w Wejherowie przy ul. 3 Maja 49. Po występie zapalenie zniczy pod tablicą pamiątkową "W hołdzie represjonowanym w okresie terroru komunistycznego w latach 1945-1956", a następnie przejście i złożenie kwiatów na grobie Augustyna Westphala*.

qrator

*Augustyn Westphal ps. "Echo", "Dzwon", "Piotr Morski", "Czapla" (ur. 22 października 1884 r. lub 13 sierpnia 1885 r. w Rębie, pow. Kartuzy, zm. 27 września 1946 r. w Wejherowie) – polski działacz społeczno-kulturalny, komendant naczelny Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski" w okresie od maja 1944 r. do 21 marca 1945.

Po zajęciu Pomorza przez wojska niemieckie na początku września 1939 r., stale się ukrywał. Zorganizował niewielką grupę konspiracyjną, działającą w rejonie Bąckiej Huty, a następnie Sierakowic i Sianowa, którą w 1941 r. wprowadził do TOW "Gryf Pomorski", zostając członkiem Rady Naczelnej i szefem biura Głównego Wydziału Organizacyjnego. Na wiosnę 1943 r. objął funkcję wiceprezesa Rady Naczelnej i zastępcy komendanta naczelnego por. Józefa Dambka. Reprezentował TOW "Gryf Pomorski" w kontaktach z Armią Krajową i innymi organizacjami konspiracyjnymi, W marcu 1944 r. po śmierci J. Dambka został prezesem organizacji i szefem Głównego Wydziału Organizacyjnego, a w maju tego roku po aresztowaniu Aleksandra Arendta przejął po nim funkcję komendanta naczelnego TOW "Gryf Pomorski". W końcowym okresie okupacji niemieckiej nakazał przeciwdziałanie grabieży i wywózki majątku z Pomorza. Wydał rozkaz specjalny o rozpoczęciu akcji sabotażowo-dywersyjnej na tyłach wycofujących się wojsk niemieckich. W sytuacji poważnych spustoszeń wśród członków organizacji spowodowanych aresztowaniami oraz wobec perspektywy zajęcia Pomorza przez Armię Czerwoną i możliwości prowokacji, uznał przejście do drugiej konspiracji za niemożliwe i ogłosił 21 marca 1945 r. rozwiązanie TOW "Gryf Pomorski". Jej członkowie mieli ujawnić się i przekazać posiadaną broń nowej władzy. Pomimo tego pod koniec 1945 r. został aresztowany przez UB pod fałszywym zarzutem współpracy z Niemcami i szpiegostwa i poddany 2-miesięcznemu brutalnemu śledztwu. W dniach 12-13 stycznia 1946 r. wziął udział w pierwszym po wojnie kongresie działaczy kaszubskich w Wejherowie, otwierając go uroczystym przemówieniem. Zmarł 27 września 1946 r. z powodu uszkodzenia nerki podczas przesłuchań. Pochowano go w Wejherowie, a jego archiwum prawdopodobnie przejęło UB.

Tablica upamiętniająca Augustyna Westphala znajduje się na budynku Starostwa Powiatowego w Wejherowie.