KASZUBSKIE DZIEDZICTWO KULTUROWE

Ratyfikowana przez Polskę Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r. nakłada na Państwa-Strony obowiązek inwentaryzacji przejawów tego dziedzictwa znajdujących się na ich terytoriach zgodnie z zaleceniami i standardami Konwencji. Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego ma charakter informacyjny i stanowi realizację tego wymogu poprzez dokumentację żywego niematerialnego dziedzictwa naszego kraju.

Na początku 2023 roku Powiat Wejherowski zainaugurował projekt kulturowo-historyczny pn. "Tradycja pokłonu feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską jako niematerialne dziedzictwo kulturowe Kaszub", którego celem było upamiętnienie i popularyzacja tradycji pokłonu feretronów jakie odbywają się podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską. Efektem finalnym projektu miało być uzyskanie wpisu tej unikatowej tradycji na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Ze szczegółami tego projektu można zapoznać się na dedykowanej stronie internetowej: www.poklonferetronow.pl

Pokłony feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską zostały wpisane na krajową listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w dniu 15 kwietnia 2024 r., którą prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa.

Kalwaria Wejherowska, od XVIII wieku uznawana za Duchową Stolicę Kaszub, stanowi serce katolickiego życia religijnego w północnej części Pomorza Gdańskiego, słynące z widowiskowego obrzędu pokłonu feretronów, który oprócz walorów wizualnych dostarcza także religijno-kulturowych przeżyć.

W ciągu roku, Kalwaria Wejherowska staje się miejscem licznych pielgrzymek i odpustów, które od wieków przyciągają pielgrzymów z Kaszub i Pomorza. Pielgrzymki mają bogatą historię, sięgającą nawet XVII wieku, kiedy to pierwsze grupy z Gdańska Oliwy i Kościerzyny wyruszały do Wejherowa.

Pokłony feretronów stanowią wyraz oddania czci Bogu i są nie tylko symbolicznym aktem wiary, lecz także ukazują jedność i tożsamość społeczności kaszubskiej. Wykonywane przez grupy obraźniczek i obraźników, pokłony są precyzyjnie przygotowane i wykonane z szacunkiem, niosąc ze sobą głęboką symbolikę chrześcijańską. Główne gesty podczas pokłonu feretronów to znak krzyża oraz pokłon, które są powszechnie stosowane przez wszystkie grupy obraźników. Jednak każda z tych grup wypracowuje również swoje własne, charakterystyczne dla siebie ruchy. Stroje obraźniczek, zdobione kaszubskim haftem, oraz muzyka orkiestry podkreślają uroczysty charakter tego rytuału. Różnice w pokłonach z poszczególnych parafii dodają koloru i różnorodności temu wyjątkowemu obrzędowi, jednocześnie podkreślając bogactwo tradycji kaszubskiej.

Pokłony nie tylko integrują uczestników pielgrzymek ale także stanowią okazję do modlitwy, refleksji i wspólnego śpiewu. Przygotowania do nich są starannie planowane, a samo wydarzenie, choć wymagające wysiłku fizycznego, niesie ze sobą głębokie duchowe bogactwo.

Pokłon feretronów to nie tylko widowiskowy obrzęd, lecz przede wszystkim wyraz wiary, jedności społeczności i kontynuacji bogatej tradycji kaszubskiej. Ta duchowa podróż, przesiąknięta modlitwą i wspólnotą, pozostaje niezapomnianym doświadczeniem dla wszystkich jej uczestników.

opr. qrator

foto: Powiat Wejherowski