STRATEGICZNE INWESTYCJE

Z inicjatywy samorządowców, sygnatariuszy porozumienia partnerskiego zabezpieczającego interesy lokalnych społeczności w procesie projektowania, budowy i eksploatacji pierwszej w Polsce elektrowni atomowej, w Starostwie Powiatowym w Wejherowie w czwartek 6 lipca odbyło się spotkanie w którym udział wzięli: Pełnomocnik Rządu ds. Strategii Infrastruktury Energetycznej minister Anna Łukaszewska – Trzeciakowska, Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich oraz przedstawiciele podmiotów realizujących inwestycje rozbudowy krajowego potencjału energetycznego - Polskie Elektrownie Jądrowe Sp. z o.o., PGE Baltica Sp. z o.o, Baltic Power oraz Ocean Winds. W spotkaniu udział wzięli także przedstawiciele Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Polskich Kolei Państwowych – Polskich Linii Kolejowych, a także Polskich Sieci Energetycznych.

Spotkanie otworzyła starosta wejherowska Gabriela Lisius, która po przywitaniu przybyłych gości nakreśliła tematykę spotkania, którym było przedstawienie informacji o stanie zaawansowania prac związanych z projektowaniem i budową infrastruktury energetycznej mającej przekazywać do ogólnopolskiej sieci moc produkowaną przez morskie farmy wiatrowe oraz elektrownie atomowa, a także aktualny stan zaangażowania prac w zakresie inwestycji towarzyszących budowie elektrowni atomowej.

Jako pierwsza głos zabrała minister Anna Łukaszewska – Trzeciakowska, która podkreśliła znaczenie energetyki atomowej oraz energii odnawialnej z morskich farm wiatrowych w tzw. krajowym miksie  energetycznym. Dążąc do osiągnięcia energetycznej niezależności oraz w celu faktycznego dokonania dekarbonizacji polskiej energetyki, województwo pomorskie stało się kluczowym dla kraju rejonem, który w najbliższej przyszłości będzie producentem energii elektrycznej dla znacznej części Polski. To oznacza konieczność zrealizowania wielu inwestycji infrastrukturalnych w zakresie modernizacji i budowy sieci energetycznych wraz ze stacjami transformatowymi, które będą w stanie odebrać produkowaną moc i przekazać ją do innych regionów Polski, a także budowę pierwszej w kraju elektrowni atomowej wraz z inwestycjami towarzyszącymi. Minister podkreśliła, że rząd jest świadomy ogromu prac jakie należy wykonać oraz negatywnego wpływu jakie te działania będą wywierać na lokalną sieć transportową oraz jakość życia mieszkańców. W związku tym planowane jest utworzenie rządowego programu dedykowanego dla terenów na których realizowane będą prace pośrednio i bezpośrednio związane z budową infrastruktury energetycznej. Głównym obszarem inwestycyjnym będzie powiat wejherowski, a w szczególności gmina Choczewo.

Intencją rządu jest aby wspólnie z lokalnymi samorządami wypracować efektywny model współpracy oraz finansowania przeznaczonego na modernizację oraz naprawę infrastruktury transportowej – przede wszystkim gminnej i powiatowej, która będzie intensywnie wykorzystywana w celu dowożenia ludzi, materiałów i podzespołów niezbędnych do budowy projektowanej infrastruktury energetycznej.

Uczestniczący w spotkaniu Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich podkreślił, że w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim działa już zespół, którego zadaniem jest bieżące rozstrzyganie sporów kompetencyjnych oraz procedowania pozwoleń i zezwoleń niezbędnych do sprawnego realizowania procesów inwestycyjnych w zakresie projektowania i budowy strategicznej dla kraju infrastruktury energetycznej. W najbliższym czasie powstanie drugi zespół, do którego zaproszeni zostaną przede wszystkim przedstawiciele lokalnych samorządów - gminnych, powiatowych i wojewódzkiego oraz przedstawiciele podmiotów realizujących inwestycje energetyczne, którego celem będzie wspólne koordynowanie działań oraz usuwanie problemów  i niedogodności jakie nieść będzie dla mieszkańców realizacja zaplanowanych inwestycji.

Wicemarszałek województwa pomorskiego Leszek Bona przypomniał inicjatywy podejmowane przez lokalnych samorządowców różnych szczebli, nawołujące do stworzenia rządowo-samorządowej platformy która pozwoli wyartykułować potrzeby, niepokoje i obawy mieszkańców w kontekście planowanych inwestycji energetycznych. Inicjatywę wojewody przyjął jako wyjście naprzeciw oczekiwaniom samorządowców, wyrażając jednocześnie  nadzieję na podjęcie szybkiej i owocnej współpracy.

W dalszej części spotkania zebrani zapoznali się z prezentacją Zarządu Drogowego dla Powiatu Puckiego i Wejherowskiego w zakresie spodziewanego obciążenia oraz wykorzystanie lokalnych dróg powiatowych w zakresie realizowania dostaw ludzi, sprzętu i materiałów (także z wykorzystaniem drogowego transportu wielkogabarytowego) niezbędnych do zrealizowania i ukończenia inwestycji które prowadzą trzej inwestorzy budujący morskie farmy wiatrakowe, z których moc wyprowadzona zostanie na ląd na obszarze gminy Choczewo oraz realizacji budowy elektrowni atomowej na terenie Kopalina-Lubiatowa wraz z inwestycjami towarzyszącymi.

Po prezentacji kolejno głos zabierali przedstawiciele inwestorów, informując o aktualnym stanie zaangażowania prac i planowanym harmonogramie robót, z uwzględnieniem wykorzystania lokalnej infrastruktury transportowej. Jako pierwsi o swoich planach informowali przedstawiciele Polskich Sieci Energetycznych, których prace skupiać się będą w dwóch lokalizacjach – na terenie gminy Choczewo oraz na terenie Ustki. Według przedstawionych szacunków, modernizacja i budowa sieci energetycznych wraz ze stacjami transformatorowymi kosztować będzie około 30 mld zł. W najbliższym czasie ruszą pierwsze prace terenowe związane z układaniem nowych linii energetycznych oraz budowa stacji energetycznej w Choczewie. Spółka zakłada, że najbardziej uciążliwe prace oraz dostawy maszyn, sprzętu i podzespołów realizowane będą w okresie od czwartego kwartału bieżącego roku do drugiego kwartału roku 2024.

Spółka Baltic Power przedstawiając swoją strategię biznesową zadeklarowała rozpoczęcie pierwszych prac związanych z budową stacji transformatorowej wyprowadzającej moc z morskich farm wiatrowych na ląd na rok 2024. W roku 2025 nastąpić ma uruchomienie i próbny przesył energii elektrycznej wyprodukowanej przez wiatraki, a w roku 2026 inwestycja powinna zostać zakończona i oddana do użytkowania.

PGE Baltica, kolejny państwowy operator morskiej farmy wiatrowej, jest aktualnie na etapie wyboru wykonawcy robót w części lądowej, a zatem szczegółowy harmonogram prac oraz zakres w jakim niezbędne będzie korzystanie z lokalnych dróg transportowych możliwy będzie do przedstawienia po wyłonieniu wykonawcy. Równolegle trwa proces uzyskiwania niezbędnych pozwoleń budowlanych na odcinku morskim farmy wiatrowej. Stacja energetyczna odbierająca moc z wiatraków wybudowana zostanie w okolicy Osieków.

Inwestor farmy wiatrowej Ocean Winds jest aktualnie na etapie kontraktacji dostawców technologii oraz wyboru wykonawcy. Zgodnie z założonym harmonogramem w 2024 roku spółka powinna uzyskać pozwolenie na budowę, co pozwoli rozpocząć prace na odcinku lądowym w 2025 roku. Szczegółowe plany i harmonogram prac oraz zakres i sposoby wykorzystania lokalnej sieci transportowej w procesie realizacji inwestycji zostaną przedstawione po podpisaniu umowy w wykonawcą.

Przedstawiciele spółki Polskie Elektrownie Jądrowe poinformowali o zbliżającym się do finału procesie wydania decyzji pozwolenia na budowę. Znany jest już dostawca technologii oraz główny wykonawca. W bieżącym roku powinny rozpocząć się prace projektowe związane z budową bezpośredniego zaplecza placu budowy elektrowni atomowej. Jednocześnie PEJ podkreślają, że transport najcięższych komponentów niezbędnych do budowy oraz części technologicznych reaktorów w większości odbywać się będzie drogą morską, a ich wyładunek następować będzie na specjalnie w tym celu wybudowanym molo transportowym na plaży w Kopalinie-Lubiatowie. W związku z tym, nie są planowane drogowe transporty wielkogabarytowe.

W dalszej części spotkania głos zabrali przedstawiciele GDDKiA oraz PKP PLK, którzy informowali o aktualnym stanie prac związanych realizacją infrastruktury towarzyszącej budowie elektrowni jądrowej, którymi są: nowa droga krajowa, która komunikować będzie teren budowy z drogą ekspresową S6 (Trasa Kaszubska) na wysokości budowanego Węzła Łęczyce oraz linii kolejowej łączącej teren budowy elektrowni od strony Wejherowa oraz od strony Lęborka i Ustki.

W zakresie budowy drogi krajowej aktualnie prowadzone są prace przygotowujące projekt do uzyskania decyzji środowiskowej. Równolegle trwają prace projektowe nad dwoma alternatywnymi przebiegami drogi. W 2024 roku nastąpi wybór docelowego wariantu, złożenie wniosku o wydanie decyzji środowiskowej oraz uruchomienie procedury przetargowej wyboru wykonawcy. W 2025 roku gotowy będzie projekt budowlany, a w roku 2026, po uzyskaniu wszystkich niezbędnych zgód i pozwoleń, ruszą pierwsze prace w terenie.

PKP-PLK do końca bieżącego roku planuje opracować koncepcje programowo–przestrzenną trasy kolejowej (dwa warianty), a w roku 2024 przygotować projekt budowlany. W 2025 roku możliwe będzie złożenie kompletnego wniosku o wydanie pozwolenia na budowę dla wybranego wariantu przebiegu linii kolejowej, która powinna zostać ukończona i przekazana do użytkowania w 2028 roku.

Po wysłuchaniu wszystkich prezentacji głos zabierali samorządowcy, którzy zgłaszali konkretne uwagi i propozycje. Wszystkie głosy w dyskusji podkreślały obawy  o stan lokalnej sieci transportowej nieprzystosowanej do tak intensywnego transportu ciężarowego po drogach gminnych i powiatowych, który nie tylko będzie prowadził do degradacji ich nawierzchni ale także będzie powodował duże niedogodności komunikacyjne dla mieszkańców i turystów. W tym kontekście niezbędne będzie wyasygnowanie przez budżet państwa specjalnych środków na bieżące przebudowy i modernizacje tych dróg oraz remonty po zakończeniu realizacji inwestycji energetycznych. Samorządowcy podkreślali, a Wojewoda Pomorski oraz Pełnomocnik Rządu ds. Strategii Infrastruktury Energetycznej deklarowali szerokie wsparcie w negocjacjach z inwestorami w celu wspólnego ustalenia sposobów i zakresu wykorzystywania przez nich dróg lokalnych oraz partycypowania wykonawców w kosztach przywrócenia zdegradowanej infrastruktury komunikacyjnej do stanu pierwotnego. Alternatywnie będą rozważane także wspólne inwestycje w rozbudowę już istniejących dróg oraz budowę nowych lokalnych ciągów komunikacyjnych pozwalających uniknąć niedogodności dla mieszkańców, omijające duże skupiska osadnicze, likwidujące korki oraz usuwające "wąskie gardła" transportowe.

Podsumowując spotkanie, Pełnomocnikiem Rządu ds. Strategii Infrastruktury Energetycznej minister Anna Łukaszewska – Trzeciakowska zaproponowała utworzenie przez wszystkie zainteresowane strony wspólnej "mapy drogowej" i jak najszybsze ustalenie obszarów spornych oraz przyjęcie wstępnych uzgodnień na linii samorząd – inwestorzy – rząd, które pozwolą Radzie Ministrów na przygotowanie i jak najszybsze przyjęcie programu dedykowanego dla samorządów obciążonych budową infrastruktury energetycznej i elektrowni atomowej, co pozwoli przygotować odpowiednie procedury oraz zabezpieczyć środki finansowe rekompensujące lokalnej społeczności oraz samorządom straty jakie poniosą w wyniku intensywnego wykorzystywania lokalnej infrastruktury transportowej.

Tomasz Magulski

tomasz.magulski@tubawejherowa.pl